در دعای چهاردهم صحیفه سجادیه، فرازی وجود دارد که امام سجاد علیه‌السلام در آن با زبانی توحیدی و جسورانه، موضع خود را در برابر سختی‌ها و مظلومیت‌ها بیان می‌کند: «فَعَدَلْتُ بِالدُّعَاءِ إِلَيْكَ عَمَّنْ سِوَاكَ، وَ أَفْرَدْتُكَ بِالشَّكْوَى عَمَّنْ عَدَاكَ»؛ یعنی «پس از هر کس غیر تو، روی گرداندم و تنها به درگاه تو دعا کردم؛ و شکایتم را تنها به سوی تو بردم، نه به سوی غیر تو.»

در فضای پر از سردرگمی و تردید که مظلوم نمی‌داند به که پناه ببرد، امام سجاد مسیر دیگری را پیش می‌نهد: ترک همه درها و پناه بردن به تنها دری که بسته نمی‌شود.

واژه «عدلتُ» به معنای چرخش آگاهانه و انتخاب شده از غیر خدا است؛ به این معنا که درهای دیگر بسته یا غیر قابل اعتماد شده‌اند و مؤمن آگاهانه مسیر پناه را به سوی خدا تغییر می‌دهد. این تمایز اصلی بین «مؤمن مظلوم» و «مظلوم بی‌پشتوانه» است؛ مؤمن بی‌پناه نمی‌ماند، بلکه مسیر پناه خود را عوض می‌کند.

«أفردتک» نشان‌دهنده توحید در عمل است، نه صرفاً در گفتار؛ یعنی خدا را در میدان عمل یگانه دانستن و به غیر او متوسل نشدن. این شکایت به خدا، بیانگر احترام به خود و عزت مومن است؛ کسی که به هر دری می‌زند، ارزش خود را کاهش می‌دهد، اما کسی که مستقیم به درگاه الهی شکایت می‌کند، شأن و جایگاه خود را بالاتر می‌داند.

در نهایت، این فراز دعایی است که مانیفست توحیدی در دل میدان ظلم و بیداد است. امام سجاد به ما می‌آموزد که پیش از فریاد بر سر زمین، نخست رو به آسمان شکایت کنیم؛ چرا که اگر آن بالا باز شود، همه گره‌ها در پایین باز خواهد شد.

نویسنده :فرهنگیار محترم خانم حسینی